Εισήγηση Αλέξανδρου Χαρκιολάκη* για τη νέα δισκογραφική εργασία της συνθέτριας
Τατιάνα Ζωγράφου, στην συναυλία-παρουσίαση του το cd «Πιάσε ένα βιβλίο!»
στην αίθουσα Πολυχώρος της μουσικής βιβλιοθήκης «Λίλιαν Βουδούρη» στο ΜΜΑ.
Λυπάμαι που δεν μπορώ να είμαι μαζί σας σήμερα αλλά οι συνθήκες που επικρατούν στις μέρες με τον κορονοϊό μου επιβάλλουν να στερηθώ αυτή την όμορφη βραδιά και την παρέα της αγαπητής μου Τατιάνας αλλά και του παλιού φίλου Βαγγέλη Ηλιόπουλου, καθώς έχω έρθει σε επαφή με επιβεβαιωμένο κρούσμα εδώ και δύο μέρες οπότε, έστω κι αν δεν έχω εμφανίσει συμπτώματα, είπα να μην βάλω κανέναν και καμία σε κίνδυνο.
Όμως, κι εφόσον μου το ζήτησε η Τατιάνα, δεν θα ήταν δυνατόν να απουσιάζω έστω και με την παράθεση αυτών των λίγων σκέψεων σχετικά με τη μουσική της, ειδικά αφού μου έκανε την εξαιρετική τιμή να μου το ζητήσει. Συνήθως σε τέτοιου είδους παρουσιάσεις, ειδικά όταν είναι φίλων, προτιμώ να μιλώ από στήθους με τον κίνδυνο να κάνω λάθη βέβαια αλλά διατηρώντας τον αυθορμητισμό και τον ενθουσιασμό που έχει κανείς όταν ακούει καλή μουσική. Οι μουσικολόγοι συνηθίζουμε να μιλούμε σε άλλου είδους κοινό, που πιθανώς να περιμένει να ακούσει κάποιες περισπούδαστες ή βαθυστόχαστες αναλύσεις περί της χρήσης της συγχορδίας της τρίτης μεθ’ ενάτης και τον ευφυή τρόπο με τον οποίο την χρησιμοποιεί η συνθέτις (αλήθεια το κάνει κι εδώ αλλά δεν είναι το θέμα μας σήμερα!). Αλλά για τους φίλους μιλάμε από καρδιάς και με συναισθηματισμό οπότε έτσι θα κάνω κι εγώ σήμερα, έστω και δια του γραπτού εφόσον δεν είμαι εκεί.
Ακούγοντας τα κομμάτια του δίσκου ένα προς ένα αισθάνθηκα όλη εκείνη την γλύκα που εκπέμπει η προσωπικότητα και η μουσικότητα της συνθέτιδος. Μουσική ποικιλομορφία που άλλοτε με άξονα το χιούμορ άλλοτε με την ονειροπόληση ή και την νοσταλγία αλλά πάντα σε ένα συνεχές ταξίδι μας παραδίδει έναν δίσκο που δεν είναι φυσικά μονάχα για παιδιά αλλά για όλους μας. Ιδιαίτερη εντύπωση κάνει φυσικά η ποικιλομορφία και τα εναλλασόμενα στυλ στα τραγούδια, σας διαβεβαιώ ότι δεν θα βαρεθεί κανείς ακούγοντας μονάχα βαλς ή ωραίες αργές μπαλάντες ή ακόμη κι ένα εξαιρετικό χασάπικο αλλά υπάρχει τόση μεγάλη ποικιλία που δείχνει και τον πλούτο των ιδεών που εκφράζει η δημιουργός. Στην εξίσωση φυσικά μπαίνει και η επιλογή των κειμένων μερικών εκ των κορυφαίων συγγραφέων παιδικής λογοτεχνίας. Το να γράφεις μουσική για τα –αποδεδειγμένα εξαιρετικά- κείμενα βραβευμένων συγγραφέων είναι μεγάλη ευθύνη φυσικά αλλά ακόμη μεγαλύτερη είναι να επιλέγεις εκείνα τα κείμενα που θα σου δώσουν την δυνατότητα να τα μελοποιήσεις με τέτοιες αξιώσεις ώστε να αναδείξεις την “μουσική” τους πλευρά. Παρενθετικά, επιτρέψτε μου να πω κάτι ως μη ειδικός πάνω στο αντικείμενο: οι συγγραφείς παιδικής λογοτεχνίας στην Ελλάδα είναι μεγάλοι καλλιτέχνες του λόγου και της έκφρασης. Έχουν δημιουργήσει μικρά και μεγάλα αριστουργήματα και ο χώρος της παιδικής λογοτεχνίας ανθεί και θα συνεχίσει να το κάνει απτόητος.
Φαντάζομαι ότι οι μουσικές επιρροές της Τατιάνας απεικονίζονται ξεκάθαρα σε αυτά τα τραγούδια. Άλλωστε ποιος δημιουργός δεν έχει επιρροές; Επιβάλλεται να έχει! Το σημαντικό όμως ξέρετε ποιο είναι; Οι επιρροές να υπάρχουν και να αναγνωρίζονται ως υποδόριες πραγματικότητες σε έναν ήχο που έχει μοναδικά χαρακτηριστικά. Για να το πω πιο λιανά, να σου κλείνει το μάτι ο Χατζιδάκις όταν ακούς ένα τραγούδι της Τατιάνας το οποίο όμως έχει μονάχα και αποκλειστικά τον ήχο της Ζωγράφου! Γιατί τελικά η μουσική είναι αποκλειστικά του δημιουργού του ή μάλλον έτσι πρέπει να είναι. Και ο δίσκος που παρουσιάζεται σήμερα είναι ένας τέτοιος ακριβώς: ένας δίσκος μιας δημιουργού που έχει την δική της μουσική γλώσσα που κανείς μπορεί να την αναγνωρίσει αυτοτελώς και να εκτιμήσει την μοναδικότητά της.
Φυσικά, οι συντελεστές που συμπράττουν στον συγκεκριμένο δίσκο συγκροτούν μία μικρή dream team από πολλά είδη μουσικής που συμπλέκονται και δανείζουν την τέχνη τους ώστε να παραχθεί ένα μουσικό όλον που σίγουρα δεν θα αφήσει κανέναν ασυγκίνητο. Είτε μιλάμε για τραγουδιστές και τραγουδίστριες είτε μιλάμε για τους μουσικούς είτε φυσικά για τις παιδικές χορωδίες και τις μαέστρους τους το αποτέλεσμα είναι υψηλού επιπέδου. Εδώ θα συμπεριλάβω φυσικά και την δουλειά που έχει γίνει στις ενορχηστρώσεις και την ποιότητα του τελικού παραγόμενου ήχου, σημείο που πολλοί θεωρούν ως δεδομένο αλλά σας διαβεβαιώ ότι δεν είναι.
Αν ήμουν εκεί, αυτή θα ήταν η στιγμή που θα γύρναγα προς την Τατιάνα και θα της έλεγα «μπράβο, πέτυχες κάτι σπουδαίο». Τώρα, θα πω το ίδιο αλλά με λίγες περισσότερες λέξεις, πιο περιφραστικά. Αυτό που κατάφερε η μουσική της Τατιάνας ήταν καταρχάς να πείσει τόσους σημαντικούς καλλιτέχνες, είτε αυτοί είναι συγγραφείς, είτε μουσικοί, να συμπράξουν προς δική μας τέρψη. Εμείς, οι ακροατές και το κοινό, είμαστε πάντα οι τυχεροί σε όλα αυτά. Είμαστε εμείς που εκτιμούμε την δουλειά του κάθε δημιουργού αλλά στην πραγματικότητα δεν μπορούμε να φανταστούμε πόσες ώρες αγωνίας, προσπάθειας, σβησίματος και γραψίματος και δουλειάς χρειάζεται για να δημιουργηθεί αυτό που απολαμβάνουν τα αυτιά μας σήμερα. Και πώς το κάνεις αυτό; Το κάνεις έχοντας πλέον δημιουργήσει τον δικό σου ηχητικό κόσμο. Για μένα, είναι ξεκάθαρο ότι αυτά τα τραγούδια είχαν ήδη γεννηθεί στη φαντασία της Τατιάνας πριν ακόμη αποτυπωθούν στο χαρτί ή στην οθόνη του υπολογιστή απλά έψαχναν τη διέξοδο για να υλοποιηθούν. Οι κατάλληλες συνθήκες βρέθηκαν, τα κείμενα μοναδικά, οι συντελεστές μοναδικοί και τι μένει; Το κοινό που θα τα εκτιμήσει γι’ αυτό που ακριβώς είναι: μικρά μουσικά διαμάντια μοναδικότητας. Ακούστε αυτή τη μουσική μαζί με τα παιδιά και είμαι σίγουρος ότι πολλά θα τα ακούσετε στο repeat, έτσι μου συνέβη κι εμένα οπότε πάω ν΄ ακούσω την “Καρακάξα” που μιλάει στη ροκ ψυχή μου και μετά το “Αν Αλλάξεις διατροφή” γιατί θα μου φτιάξει το κέφι για άλλη μια φορά και μετά πάει λέγοντας και τελικά θα ξανακούσω τον δίσκο από την αρχή. Θα σας συμβεί πολλές φορές, σας διαβεβαίω!
Αλέξανδρος Χαρκιολάκης
Αθήνα, Νοέμβριος 2022
*Ο Αλέξανδρος Χαρκιολάκης είναι Διευθυντή του Συλλόγου “Οι Φίλοι της Μουσικής”.